“Welk vraagstuk je ook aanvliegt, het begint met het begrijpen van het vraagstuk”
Tom Pots is programmamanager datagestuurd werken bij de gemeente Zaanstad. Hij houdt zich bezig met hoe je maatschappelijke vraagstukken kan aanpakken door gebruik te maken van data. De gemeente Zaanstad is een van de koplopers in Nederland als het gaat om datagestuurd werken.
“Welk vraagstuk je ook aanvliegt (armoede, woningbouw, ondermijning enzovoort), het is verstandig eerst te bepalen wat het feitelijke probleem is. Met andere woorden: als je de veiligheid in een wijk wilt verbeteren, dan helpt het als je de feitelijke situatie kent. Begrijpen hoe het vraagstuk in elkaar zit, om daarna te kijken naar mogelijke oplossingen. Meer dan eens komt het voor dat bestuurders en beleidsmakers niet starten vanuit data en feiten maar redeneren en denken vanuit opvattingen of gevoel. Natuurlijk mag je een mening over een onderwerp hebben. Dat is politiek, maar het helpt zeer enorm als de juiste informatie op tafel ligt om echt te snappen wat er precies aan de hand is. Het is goed om kennis, ervaring en intuïtie hand in hand te laten gaan met data en feiten.”
‘Het is goed om kennis, ervaring en intuïtie hand in hand te laten gaan met data en feiten.’
Datagestuurd werken
Samen met een team ben ik de verandering van datagestuurd werken in Zaanstad in een zestal resultaten aan het realiseren. “We hebben genoeg lokale successen geboekt met aansprekende verhalen, een Datapakhuis waarin onze data direct beschikbaar is voor analyses. een regionale Data Academie waarin we samen geleerd wordt en een Data Lab bestaande uit 36 regionale maatschappelijke partners en gemeenten die zich gecommitteerd hebben om samen aan maatschappelijke vraagstukken te werken op basis van data. Een mooi compliment voor onze behaalde resultaten is dat er het afgelopen jaar heel veel interesse is vanuit de publieke sector voor de wijze waarop wij de verandering van datagestuurd werken aanvliegen in Zaanstad. Ik ben daar trots op én we staan nog maar aan het begin. Er ligt een forse uitdaging om in de komende jaren om alle inhoudelijke teams die een gemeente rijk is, van jeugdzorg tot woningbouw, te leren werken met data. Het idee hierachter is dat door de stapeling van lokale verbeteringen binnen deze inhoudelijke teams we als organisatie in zijn geheel datagestuurder zijn gaan werken”.
‘Een Design Sprint is een perfecte methode om als gemeente direct aan de slag te gaan met datagestuurd werken.’
Shintō Design Sprint
Wij hebben kennisgemaakt met Shintō Labs bij een Design Sprint voor de gemeente Zaanstad op het thema ‘ondermijning’ of ‘ondermijnende criminaliteit’. Ondermijning is een beetje een hype bij gemeenten en een kapstok begrip voor criminele activiteiten die een ‘ontwrichtend’ effect hebben op de samenleving. De onderwereld ondermijnt de bovenwereld. Tijdens de Design Sprint hebben wij in amper een week een maatschappelijk vraagstuk omgebouwd tot een werkend prototype van een data-applicatie. Daardoor heb je iets concreets in handen dat je kunt valideren. Het is een prachtig voorbeeld van de Lean Startup methode waarbij je vooraf geen plannen maakt. Met een Design Sprint kan iedereen naar een werkend prototype kijken en bepalen of dit waarde heeft of niet. Dat is de kracht van een Design Sprint.”
‘Na het ontwikkelen van een werkende oplossing stelt Shintō Labs deze ter beschikking van andere gemeenten zodat deze niet opnieuw het wiel hoeven uit te vinden.’
Samen doorontwikkelen
“Na de Design Sprint over ondermijning zijn wij nu bezig met de volgende stap, het ontwikkelen van een werkende data applicatie. Het vertrekpunt voor de doorontwikkeling is het prototype en de gevalideerde datahypotheses. De applicatie maakt onderdeel uit van drie belangrijke facetten om een maatschappelijk probleem op te lossen: een beschrijvende analyse, een diagnosticerende analyse en een voorspellende analyse met behulp van bijvoorbeeld big data. Wij willen graag dat de applicatie die we nu in samenwerking met Shintō Labs ontwikkelen ook gebruikt kan worden door andere gemeenten. Dit naar voorbeeld van de Woningbouw monitor die Shintō Labs voor de gemeente Eindhoven heeft ontwikkeld en nu door zeven gemeenten gebruikt wordt. Wat mij betreft mag Shintō Labs ook best actiever uitdragen dat alles wat zij in opdracht van één gemeente ontwikkelen, ook vrijwel zonder kosten door andere gemeenten gebruikt mag worden. Een prachtig voorbeeld hoe gemeenten zuiniger om kunnen gaan met gemeenschapsgeld.”
Andere interviews
Relevante links
- Whitepaper ‘Van maatschappelijke opgave naar datagedreven toepassing’
- Webinar ‘Ondermijning en fraude’ met de gemeente Zaanstad
- Vijf redenen waarom je datagestuurd werken als gemeente samen moet doen
- Van datagestuurd naar waardegestuurd werken
- Waarom de Design Sprint dé oplossing is voor datagestuurd werken bij overheden
- 32 Design Sprint Tips na 2 jaar ervaring in de praktijk
- Training Design Sprinten voor Sprintmasters