Monitoren van woondeals met hulp van data-analyse

/door

Volgens onderzoek van  adviesbureau Capital Value zal het totale woningtekort in 2025 zijn opgelopen tot ongeveer 400.000 woningen. Met de Nationale Woon- en Bouwagenda wil minister De Jonge het landelijk woningtekort aanpakken. Deze agenda kent een regionale vertaling in zogeheten woondeals. Dit zijn afspraken tussen de betrokken partijen om de woningbouwopgave in 35 regio’s aan te pakken.  Hierin staan, naast de afspraken over het aantal te bouwen en transformeren woningen, ook de locaties, het aandeel betaalbare woningen, het percentage sociale huur en afspraken over de huisvesting van speciale aandachtsgroepen. De woondeals vormen daarmee de basis voor de aanpak voor de komende jaren. In deze blog bespreken we het belang van data en data-analyse bij het monitoren van de voortgang en het realiseren van de doelstellingen uit deze woondeals.

Wat zou je kunnen monitoren?

Waar sta je: inzicht in de huidige situatie

Data-analyse biedt gemeenten en provincies inzicht in de huidige situatie van de woningmarkt en de specifieke woonbehoeften van hun inwoners. Dit inzicht helpt om beter geïnformeerde beslissingen te nemen en prioriteiten te stellen bij het ontwikkelen en uitvoeren van woonbeleid. Door een grondige analyse van beschikbare data kunnen gemeenten bijvoorbeeld bepalen welke wijken de grootste behoefte hebben aan betaalbare woningen of waar er een tekort is aan sociale huurwoningen.

Waar ga je naartoe: voorspellen van haalbaarheid woondeals

Data-analyse helpt niet alleen bij het in kaart brengen van de huidige situatie, maar ook bij het voorspellen van toekomstige woonbehoeften. Door demografische gegevens, economische trends en andere relevante factoren te analyseren, kunnen gemeenten anticiperen op veranderingen in de vraag naar woningen. Zo kunnen zij beter plannen voor de toekomst en zorgen voor een evenwichtig en toekomstbestendig woningaanbod. En voorspellen ligt dichterbij dan je zou denken: door het slim combineren van datasets zoals de BAG en het CBS en dat naast de eigen woningproductiegegevens te leggen kan inzicht verkregen worden of de beoogde doelstellingen in de woondeals met de huidige plannen gerealiseerd kunnen worden.

Liggen we op koers: monitoren van voortgang woondeals

Data-analyse is van cruciaal belang voor het monitoren van de voortgang bij het realiseren van woondeal doelstellingen. Door het bijhouden van de woningproductiegegevens en systematisch te meten en analyseren, kunnen gemeenten de effectiviteit van hun beleid beoordelen en eventuele knelpunten of vertragingen snel identificeren. Dit stelt beleidsadviseurs in staat om blokkades tijdig bij te signaleren en met de stakeholders het gesprek aan te gaan om te kijken hoe er versneld kan worden.

Hoe hebben we het gedaan: transparantie en verantwoording

Veel beleidsmedewerkers worden geacht uitleg te geven waarom bepaalde doelstellingen niet gehaald zijn, terwijl ‘de cijfers er vorig jaar zo gunstig uit zagen’. Het klassieke ‘boeggolf-effect’ speelt overal. Echter, het gebruik van data en data-analyse stelt gemeenten in staat om transparant te zijn over hun vorderingen bij het realiseren van woondeal-doelstellingen en de boeggolf te verklaren. Door iedere wijziging in de woningproductiegegevens als transactie vast te leggen en de redenen te registreren waarom projecten vertragen (of – soms ook – versnellen), kan er een nauwkeurig beeld gekregen worden hoe de boeggolf tot stand komt en waarom bepaalde projecten vertraging hebben opgelopen.

Wat weten onze partners: samenwerking en kennisuitwisseling

Data-analyse kan ook de samenwerking en kennisuitwisseling tussen gemeenten en andere stakeholders bevorderen. Door data en analyses te delen met andere betrokken partijen, zoals woningcorporaties en projectontwikkelaars, kunnen gemeenten zorgen voor een betere afstemming en samenwerking. Dit kan leiden tot een efficiëntere uitvoering van de woondeals en een hogere kans op succes.

Maar hoe dan?

Nu we vastgesteld hebben dat het monitoren van de woondeals noodzakelijk is en houvast geeft in de uitvoering van Met de Nationale Woon- en Bouwagenda, blijft de vraag hoe je dit het beste kunt organiseren. Veel gemeentes zijn ooit gestart met een spreadsheet.

Van spreadsheet tot aan Woningbouw Monitor

Veel gemeentes en provincies maken gebruik van Excel spreadsheets voor data analyses. Laten we eerlijk zijn – wie niet. Het is dan ook een krachtig spreadsheetprogramma dat geschikt is voor een breed scala aan taken voor het uitvoeren van berekeningen en voor het werken met kleine en tijdelijke datasets. Toch zijn er enkele redenen waarom onze gebruikers spreadsheets niet het ideale gereedschap vinden voor de bovenliggende doelstellingen. Enkele redenen die onze gebruikers aandragen:

  1. Gebrek aan gegevensintegriteit: Spreadsheets bieden beperkte mogelijkheden om de consistentie en kwaliteit van gegevens te waarborgen.
  2. Individueel gegevens bijhouden: Spreadsheets zijn niet ontworpen voor meerdere (laat staan gelijktijdige) toegang door meerdere gebruikers, wat kan leiden tot conflicten en gegevensverlies.
  3. Kennis vaak bij één persoon: De kennis die verpakt is in een spreadsheet (“wat betekent dit kolom ook alweer..?”) zit vaak in de hoofden van de persoon die de spreadsheet gemaakt heeft. Als de persoon in kwestie vertrekt of met pensioen gaat, gaat ook de kennis van de spreadsheet verloren.
  4. Handmatig data bijhouden: Voor bovengenoemde scenario’s is het nodig om actuele datasets in te lezen (zoals de BAG). Om dat naast de productiegegevens en de woondeals te leggen en de voortgang te monitoren. In spreadsheets zal daar handmatig werk voor verricht moeten worden.
  5. Complexiteit van gegevensopslag: Spreadsheets maakt gebruik van een platte gegevensstructuur (rijen en kolommen), wat niet ideaal is voor het opslaan en beheren van complexe en genormaliseerde gegevens. Ook de gelaagdheid (zoals deelprojecten) zijn lastig te beheren in spreadsheets.
  6. Beperkte analysemogelijkheden: Hoewel spreadsheets basis filter- en zoekfuncties biedt, zijn de mogelijkheden beperkt in vergelijking met de krachtige analyses die bepaalde data-analyse oplossingen bieden. Complexe queries, alternatieve bevragingen en zelfs voorspellingen vragen een ander gereedschap.
  7. Combineren van datasets in de regio:Om samen te werken in de regio en een regionaal beeld te krijgen (en rapporteren aan de provincie) is het noodzakelijk om gegevens van de gemeentes in de regio te combineren in één overzicht. Als iedere gemeente een eigen spreadsheet heeft met hun eigen definities, zal het combineren daarvan een complexe en tijdrovende klus zijn.
  8. Geen automatische back-ups: Spreadsheets bieden geen ingebouwde functies voor het automatisch maken van back-ups van gegevens. Dit kan leiden tot verlies van cruciale gegevens als er geen handmatige back-ups worden gemaakt.

Conclusie: hoewel spreadsheets geschikt zijn voor kleine datasets en eenvoudige taken, is het niet de beste keuze als database voor het opslaan, beheren en analyseren van complexe en omvangrijke gegevens. ‘Zijn er dan helemaal geen voordelen aan spreadsheets programma?’ werd mij laatst gevraagd. Uiteraard heeft ieder gereedschap zo zijn voor en nadelen. Bij spreadsheets is de mate van flexibiliteit (‘even een kolom toevoegen, een cel aanpassen, een rij verwijderen’) natuurlijk ongekend. Die snelheid en flexibiliteit is de reden van de populariteit van de spreadsheetprogramma’s. Het is tevens de achilleshiel.

Ons alternatief: de Woningbouw Monitor

Om bovenstaande monitoring wensen te ondersteunen en de risico’s van spreadsheets te voorkomen hebben wij in co-creatie met inmiddels zo’n 30 gemeentes de Woningbouw Monitor ontwikkeld. Een aantal kenmerken van deze oplossing op een rij:

  1. Gegevensintegriteit: De Woningbouw Monitor biedt functies zoals validatieregels, selectiemogelijkheden, koppelingen met de BAG en transactiecontroles die de betrouwbaarheid van de gegevens verbeteren en het risico op fouten verminderen.
  2. Samenwerken aan dezelfde gegevens: De Woningbouw Monitor is specifiek ontworpen voor meerdere (én gelijktijdige) gebruikers, uiteraard met de nodige autorisatieregels dat niet iedereen overal bij kan.
  3. Continuïteit qua kennis: Met de Woningbouw Monitor maak je deelgenoot van een community van gebruikers die kennis en ervaring hebben over het gebruik van de Woningbouw Monitor.
  4. Data actualisatie: Centrale datasets (zoals de BAG en CBS) worden door ons automatisch geactualiseerd. Daar heeft u geen omkijken naar. Alleen de woningproductiegegevens dient u zelf bij te houden. Met hulp van autorisatiemodellen kunt u deze verantwoordelijkheid ook bij de betreffende mensen beleggen om de werkdruk te verdelen.
  5. Gelaagde gegevensopslag: De Woningbouw Monitor maakt onderscheid tussen Projecten en Deelgebieden om de data ‘logisch’ op te knippen en de juiste informatie op het juiste niveau bij te houden.
  6. Uitgebreide analysemogelijkheden: Onze applicatie is ontwikkeld in ‘R’, de programmeertaal van statistici en onderzoekers. We hebben de meest gestelde vragen en analysemogelijkheden kant en klaar beschikbaar in de monitor en er wordt actief doorontwikkeld om meer analysemogelijkheden beschikbaar te maken.
  7. Regionale Woningbouw Monitor: Indien een regio gebruik maakt van de Woningbouw Monitor, kunnen wij de regionale omgeving automatisch vullen op basis van de deelnemende gemeentes. Daarbij heeft iedere gemeente zelf ook een eigen omgeving voor het bijhouden van hun productiegegevens en monitoren van hun lokale doelstellingen. Met hulp van autorisatie kan er bepaald worden welke informatie met de regio gedeeld wordt en wat niet (waarbij de aantallen in dat geval alleen op hoog abstract niveau gedeeld worden, zodat de totaal aantallen in de regio kloppen). Inmiddels maken meerdere regio’s gebruik van onze Woningbouw Monitor.
  8. Automatische back-ups: Ons cloud platform is veilig en maakt dagelijks, wekelijks en maandelijks backups.
  9. Woningbouwopgave specifieke innovaties: Wij hebben vorig jaar het Labs programma gestart om woningbouwopgave specifieke innovaties te toetsen en beschikbaar te stellen aan deelnemende gemeentes. Wij blijven investeren in dit product om jullie beter in staat te stellen om jullie werk goed te kunnen doen.
  10. Community & Co-creatie: Tot slot, de Woningbouw Monitor wordt ontwikkeld samen met deelnemende gemeentes en in afstemming met provincies. Je kunt – als je wil – in contact komen met vele gebruikers van de Woningbouw Monitor, om ervaringen uit te wisselen, ideeën te bespreken en invloed uitoefenen op de roadmap.

Conclusie

Om het woningtekort aan te pakken zijn er vele  woondeals gesloten. Om hier goed grip op te krijgen en de doelstellingen te monitoren is het noodzakelijk om de juiste data, datasets en analysetools te gebruiken. Voor gemeentes die een volgende stap willen maken in data-analyse, zou onze Woningbouw Monitor een oplossing kunnen zijn. Wil je een keer een demo zien? Laat ons dat dan hier weten! Of kijk een van de webinars terug waarin gebruikers hun verhalen delen.

Zie ook

Webinar

Whitepapers

Blogs

 Testimonials

 

Misschien ook iets voor u
Het Open Development Programma: samenwerken voor een betere toekomst
Eén dag in de bajes: inzichten in de aanpak van ondermijning
Hoe je als gemeente kan vernieuwen met data en technologie in 5½ tips
Vijf redenen waarom je datagedreven werken als gemeente samen moet doen
32 Design Sprint Tips na 2 jaar ervaring in de praktijk
Kwetsbare personen in de samenleving: meekijken in een Design Sprint
Gemeente Helmond kiest voor de Woningbouw Monitor
Zes tips voor Minister de Jonge en de Tweede Kamer